Grant dla Fundacji Gszarim polega na tłumaczeniu z języka jidysz na język polski książki „In szotn fun Treblinke” („W cieniu Treblinki”) napisanej przez Simchę Polakiewicza, ocalonego z Zagłady.
Polakiewicz pochodził ze Sterdyni. W czasie wojny znalazł się w getcie
w Sokołowie Podlaskim. Trafił do obozu w Treblince. Następnie ukrywał się po tzw. aryjskiej stronie. Jest autorem książki „A tog in Treblinke” wydanej w serii Dos pojlisze jidntum w Buenos Aires.
Książka „In szotn fun Treblinke” został wydana pierwotnie w Tel Awiwie w 1957 r. Publikacja ta dokumentuje ostatnie dni żydowskiej społeczności Sokołowa. Jako naoczny świadek autor opisuje powstanie getta, życie
w getcie (takie aspekty jak szmugiel, pomoc medyczna, tyfus, Judenrat
i inne) oraz ostatnią drogę do Treblinki poprzedzoną likwidacją getta. Autor opisał w niej nie tylko wojenne dzieje miasta, ale dwa rozdziały poświęcił obozom w Treblince. Rozdział „Treblinka numer 1” mówi
o obozie pracy utworzonym w pobliżu żwirowni, gdzie kierowano Żydów
i Polaków, którzy postępowali wbrew okupacyjnym nakazom. Rozdział „Treblinka numer 2” opisuje natomiast obóz zagłady zlokalizowany
w pobliżu pierwszego obozu, w którym to Niemcy wymordowali prawie milion Żydów. Na miejscu obu obozów nie pozostało zbyt wiele materialnych śladów ich funkcjonowania, dlatego ta publikacja może pomóc w utrwaleniu i rozpowszechnieniu tej historii.
Sokołów Podlaski to niewielkie miasto leżące w pobliżu Treblinki, gdzie Niemcy zbudowali obóz pracy i obóz zagłady. W 2017 r. Fundacja Gszarim zrealizowała projekt polegający na tłumaczeniu książki Pereca Granatsztejna „Sokołów – moje zniszczone miasteczko”, która przedstawiała międzywojenną historię sokołowskich Żydów. Książka „In szotn fun Treblinke” opowiada natomiast o latach wojennych, getcie, Judenracie, Zagładzie Żydów. Jej treścią jest tragiczny element historii, która sprawiła, że obecnie w Sokołowie nie ma gminy żydowskiej,
a ostatnie ślady obecności Żydów przykrywa kurz niepamięci.
Zawartość książki, która w całości zostanie zamieszczona w Internecie, będzie dostępna za darmo dla każdego, kto ma dostęp do komputera podłączonego do sieci. Będzie też mogła służyć jako baza do tworzenia lekcji przez lokalnych nauczycieli.
Tekst i okładka: Fundacja Gszarim
Wysokość grantu przekazanego przez Stowarzyszenie: 5.000 złotych