Podziemne Archiwum Getta Warszawy, znane jako Archiwum Ringelbluma, jest bezcennym zbiorem dokumentów o Zagładzie Żydów polskich stworzonym przez grupę Oneg Szabat (hebr. Radość Soboty) – tajną organizację założoną przez dr Emanuela Ringelbluma, której celem było udokumentowanie życia i śmierci polskich Żydów podczas wojny.
Archiwum, zakopane w dwóch częściach latem 1942 r. i na początku 1943 r. przy ul. Nowolipki 28, zostało odnalezione w 1946r. i 1950r., dzięki staraniom trójki ocalałych członków grupy Oneg Szabat.
Od tego czasu Archiwum znajduje się pod opieką Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce w depozycie Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma. Ta bezcenna kolekcja zawiera ponad 35,000 stron dokumentów, na które składają się, między innymi, akta oficjalnych instytucji, dzienniki, listy oraz zdjęcia. Od kilkudziesięciu lat Archiwum służy badaczom, a od 2017 r., dzięki otwartej w Instytucie wystawie stałej, wiedza o grupie Oneg Szabat i Archiwum Ringelbluma jest upowszechniana wśród szerokiej publiczności.
Ciągle jednak brakowało upamiętnienia bohaterów grupy Oneg Szabat na mapie Warszawy, ich rodzinnego miasta.
W 2010 roku, zainspirowani wykładem prof. Jacka Leociaka młodzi projektanci – Łukasz Mieszkowski i Marcin Urbanek, stworzyli koncepcje Upamiętnienia Archiwum Ringelbluma w miejscu, w którym zakopano i odnaleziono Archiwum. Zawiązali wraz z grupą działaczy Społeczny Komitet Budowy Upamiętnienia Archiwum Ringelbluma i rozpoczęli przygotowania do budowy. W 2015 roku do projektu dołączyło Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych „Stacja Muranów”, a w 2020 roku – Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych „Stacja Muranów” razem z Komitetem Upamiętnienia Archiwum Ringelbluma przeprowadziły działania administracyjne w Urzędzie Dzielnicy Wola. Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce odpowiadało za zebranie środków na budowę Upamiętnienia oraz jej koordynację.
Dokładnie za tydzień, 19 kwietnia, w 78 rocznicę powstania w getcie warszawskim, oddamy Upamiętnienie mieszkańcom Warszawy. Jest to możliwe dzięki wsparciu ponad 40 darczyńców z Polski i świata. Ze względu na obecną sytuację epidemiologiczną nie będziemy mogli zorganizować oficjalnej uroczystości, dlatego już teraz zapraszamy Państwa do obejrzenia specjalnego materiału wideo, w którym wypowiedzą się pomysłodawcy, twórcy i realizatorzy projektu.
Tym materiałem zwieńczymy zakończenie budowy Upamiętnienia. By go obejrzeć, zapraszamy do śledzenia stron na Facebooku naszych organizacji w poniedziałek, 19 kwietnia.
Zapraszamy do bycia z nami online w przyszłym tygodniu.
Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce
Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych “Stacja Muranów”
Społeczny Komitet Upamiętnienie Archiwum Ringelbluma